پژوهش‌ها نشان می‌دهد که آموزش از طریق فیلم‌های آموزشی تا ۵۰ درصد یعنی ۵ برابر خواندن مطالب در ذهن ماندگاری دارد. اما اینکه فیلم با چه کیفیتی و چطور فیلمبرداری شود هم مسئله مهمی است که باید به آن توجه ویژه داشت. در این مطلب به معرفی چند نکته مهم در فیلمبرداری ویدئو آموزشی و همچنین نکاتی که در فیلمبرداری ویدئوهای آموزشی رهپویان رعایت می‌شود، پرداخته‌ایم.

بد نیست قبل از شروع نگاهی بیاندازیم به آمار جهانی که در زمینه استفاده از ویدئو آموزشی در تدریس وجود دارد. آمار جهانی نشان می‌دهد که ۶۷ درصد دبیران معتقدند تدریس ویدئویی در افزایش یادگیری دانش‌آموزان تاثیر بسیاری دارد. همچنین ۴۶ درصد دبیران از این روش برای آموزش دانش‌آموزان خود استفاده می‌کنند. مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۳ انجام شده، نشان می‌دهد که ۶۷ درصد فراگیران غیر حضوری از ویدئو آموزشی استفاده کرده‌اند.

موارد زیر کمک می‌کند تا ضمن آشنایی با نکات مهم در خصوص تولید فیلم آموزشی با روند تولید ویدئوهای آموزشی در رهپویان آشنا شوید.

از روبرو فیلم بگیرید

در ساختن فیلمی آموزشی باید توجه داشت که زاویه دوربین به صورت مستقیم باشد و از بالا یا پایین نباشد. معمولا فیلم‌های آموزشی که خارج از محیطهای استودیویی تهیه می‌شوند، مشکلات اینچنینی زیادی دارند. با استفاده از دوربین‌های خوب و انتخاب زوایای مناسب می‌توان تا حد زیادی این مشکل را بر طرف کرد. در ساخت فیلم‌های آموزشی رهپویان هم سعی شده از بهترین امکانات و تجهیزات برای فیلمبرداری استفاده شود. در همین رابطه از دوربین‌های مارک «Black Magic» که از استاندارد کافی برای تهیه فیلم‌های استودیویی برخوردار است، استفاده می‌شود.

از زوایای مختلف فیلم بگیرید

فیلمبرداری در فیلم آموزشی نکته مهمی است. حتما توجه داشته باشید که استفاده از دوربین‌های بیشتر کمک می‌کند تا فیلم جذاب تر شود و دانش‌آموزان از دیدن فیلم آموزشی خسته نشوند. همچنین استفاده از یک بک گراند ثابت باعث می‌شود تا دانش‌آموز از دیدن فیلم مورد نظر خسته شود. رنگهای استفاده شده در استودیو و پیش زمینه کار هم نکته مهمی است که در فیلمبرداری اهمیت بسیاری دارند. فیلم‌های آموزشی موسسه رهپویان دانش و اندیشه با ۴ دوربین مختلف تصویربرداری می‌شوند.

به طوری که یکی از دوربین‌ها به طور خاص جزئیات روی میز را ضبط می‌کند. قابلیت مهمی که به خصوص در تدریس دروس آزمایشگاهی اهمیت بسیاری دارد. باید توجه داشت که در سایر کارهای آموزشی تنها از یک تخته آموزشی و میز استفاده می‌شود که در آنها فیلمبرداری معمولا با دوربین و زوایای ثابت انجام می‌شود. کیفیت کلی و استاندارد تصاویر کاملا متناسب با یک کار آموزشی است به طوری که در مقایسه با سایر محصولات این موضوع کاملا مشهود است.

تدوین کنید

بسیاری از افراد حوصله محدودی برای دیدن یک فیلم بلند دارند، برای همین اگر می‌خواهید دانش‌آموز شما نکات مهم ویدئو آموزشی را به یاد بیاورد، خوب است که ویدئو را به بخش‌های کوتاه‌تر تقسیم کنید و به اصطلاح فیلم‌ها را تدوین کنید. وقتی هر نکته کلیدی بخش مورد نظر خودش را دارد و با تدوین خوب، سرفصل و تصویر مختص به خود را داشته باشد، ساده‌تر هم در ذهن دانش‌آموز می‌ماند. برای مثال تصور کنید که همین مطلب اگر چند بخش و تیتر و میان تیتر نداشت، چقدر خواندن آن سخت و طاقت فرسا می‌شد.

در دی وی دی های آموزشی موسسه رهپویان دانش و اندیشه هم به طور خاص تیم حرفه‌ای تدوین با تحصیلات مرتبط مشغول به فعالیت هستند. به همین منظور برای همه فیلم‌ها ووله اختصاصی، پیش زمینه و المان‌های گرافیکی آموزشی طراحی می‌شود. همچنین فیلم‌ها دکوپاژ دارد و در حین تدریس به طوری که مشاهده فیلم آموزشی برای دانش‌آموز کسل کننده نباشد، سوئیچ بین دوربین‌ها و نماهای مختلف انجام می‌شود.

از انیمیشن استفاده کنید

استفاده از انیمیشن‌هایی مثل نقاشی‌های مدل تخته وایت بوردی بسیار روشی مدرن و از نظر نمایشی مناسب برای درگیر کردن مخاطبان هستند. بهتر است حتما تیم سازنده با نرم‌افزارهای موجود برای ساخت انیمیشن آشنا باشند. در فیلم‌های آموزشی رهپویان هم به این موضوع توجه ویژه‌ای شده است. همچنین فیلم‌ها زیرنویس دارند و تیتراژ آغازی و پایانی آنها کاملا با نرم‌افزارهای گرافیکی طراحی شده‌اند.

به نورپردازی توجه کنید

توجه به نورپردازی در ساخت فیلمی آموزشی بسیار مهم است. برای همین اولین کار این است که در استودیویی مناسب فیلمبرداری انجام شود. همچنین نورپردازی باید طبیعی به نظر بیاید. در فیلم‌های آموزشی رهپویان هم تلاش شده تا از ابزارهای استاندارد نورپردازی استفاده شود تا نتیجه کار مناسب مخاطبان باشد.

از میکروفون مناسب برای صداگذاری استفاده کنید

برای ضبط صدا و صداگذاری از میکروفونی مناسب استفاده کنید. میکروفونی خوب کمک می‌کند تا پیام شما به شکل واضح در ویدئو آموزشی صدا را به مخاطب برساند. در ساخت فیلم‌های آموزشی رهپویان هم به کیفیت صدا و صدابرداری حرفه‌ای توجه ویژه‌ای شده است.

از استودیو استفاده کنید

حتما یک مکان مشخص برای فیلمبرداری انتخاب کنید. موقعیتی مطلوب برای فیلمبرداری می‌تواند جایی باشد که در آن استاد احساس راحتی داشته باشد و بتوان تجهیزات فیلمبرداری را در آن کار گذاشت. بهترین مکان برای تهیه فیلم آموزشی استفاده از استودیوی تخصصی برای این کار است. جایی که صدا در آن در کمترین حد ممکن باشد و مزاحمت دیگری هم وجود نداشته باشد. استودیوی رهپویان نیز امکانات مناسبی دارد که ویدئوها را استاندارد می‌کند.

به همین منظور در این استودیو از بورد هوشمندی استفاده می‌شود که استاد حین درس دادن می‌تواند مطالب درسی را نشان بدهد و روی آن تغییرات انجام دهد. همچنین در حین تدریس استاد می‌تواند روی بورد آموزشی فیلم‌ها و کلیپ‌های مرتبط با مبحث درسی را نمایش بدهد. در نوع رنگ آمیزی استودیو نیز سعی شده از ترکیب‌هایی استفاده شود که برای کودکان و نوجوانان، مخاطبان دی‌ وی دی های آموزشی درسی، جذاب باشد.

محصول نهایی بازبینی شود

یک محصول آموزشی زمانی می‌تواند مفید باشد که تیم ناظر کیفی مشخصی با تحصیلات مرتبط روی محتوای آموزشی و فنی آن نظارت داشته باشند. موضوعی که در ساخت محصولات رهپویان توجه ویژه‌ای به آن می‌شود. در رهپویان کنترل کیفی کاملا دقیقی هم روی محتوا و هم مسائل فنی انجام می‌شود. همچنین مولفان درسی روی محتوای کار نظارت دارند و سرگروه‌های دپارتمان‌های آموزشی نیز فیلم را بازبینی می‌کنند و در خصوص محصول نهایی تولید شده نظر می‌دهند.

در کنار نکات فنی و استفاده از تجهیزات مناسب برای تهیه فیلم آموزشی رعایت نکاتی توسط شخص آموزش دهنده نیز مهم است. موارد زیر به همین نکات اشاره دارد.

طرح داشته باشید

آمادگی قبلی برای تهیه فیلم آموزشی بسیار مهم است. بسیاری از افراد به خصوص آنهایی که از جلوی دوربین بودن خجالت می‌کشند، داشتن طرح قبلی و مرور کردن آن را با خود بیشتر می‌پسندند. همچنین قبل از شروع فیلمبرداری مثل یک کلاس واقعی، بهتر است مطالب درسی مرور شود.

خودتان باشید

دانش‌آموز شما علاقه دارد با شخصیت شما ارتباط برقرار کند و برای همین باید در هنگام آموزش برای او کاراکتری ثابت داشته باشید. به صورت مستقیم با دوربین صحبت کنید و مفاهیم را با زبانی ساده و یک شکل که روزانه در کلاس از آن استفاده می‌کنید، به او انتقال دهید. نیازی به داشتن فیلم‌نامه از پیش نوشته شده هم نیست، اگرچه داشتن طرحی مشخص بد نیست، فقط کافیست خودتان باشید و همان طور که هر روز درس می‌دهید، دانسته‌های خود را به دانش‌آموزان انتقال دهید. در محصولات رهپویان به این نکته توجه ویژه شده است و متناسب با درس مورد نظر و مخاطب آن از اساتیدی استفاده شده که قدرت ارتباطی بالایی دارند و به خوبی می‌توانند با مخاطب ارتباط برقرار کنند.

از مخاطب سوال بپرسید

تجربه و تحقیقات نشان داده است که دانش‌آموزان از ویدئو آموزشی که در آن سوال پرسیده شود، بیشتر خوششان می‌آید. سوال پرسیدن روشی پر قدرت برای ارتباط با دانش‌آموز و دانشجو در هر سنی است و آنها را تشویق می‌کند تا به جای نشستن و گوش دادن محض به مفاهیم آموزشی فکر کنند و ذهن‌شان درگیر شود.

راهنمایی کنید

با دانش‌آموز خود انگار که واقعا سر کلاس هستید، به صورت مستقیم حرف بزنید و ذهن آنها را متمرکز به مفهوم تدریس شده کنید. اگر حین آموزش به آنها بگویید مطلبی را یادداشت کنند، با این کار آنها را تشویق می‌کنید تا ویدئو را دوباره هم ببینند. یا می‌توان به دانش‌آموز گفت که سر جایش بنشیند و به موضوع تدریس شده توجه کند. همچنین می‌توان این ارتباط را به صورت طنز برقرار کرد.

پوشش مناسب داشته باشید

برای تاثیر گذاشتن روی مخاطب و دانش‌آموزان بهتر است از پوشش مناسب استفاده شود. با توجه به اینکه مخاطب شما دانش‌آموز و به دنبال کسب دانش است، پس باید حتما به این نکته توجه داشت. همچنین برای انتخاب نوع پوشش، توجه به نوع مخاطب هم مهم است. در محصولات رهپویان هم اساتید با توجه به گروه سنی مخاطب، ادبیات مختلفی دارند. به طور مثال در فیلم‌های آموزشی که برای دبستانی‌ها ساخته می‌شود، فضا تعاملی‌تر است و از کاراکترهایی مثل موش انیمیشنی و … استفاده می‌شود. همچنین گهگاه دانش‌آموز یا کودکی هم کنار استاد وارد محیط آموزشی استودیو می‌شود تا جذابیت کار برای مخاطبان کوچکتر بیشتر شود.

مطالب پیشنهادی:

بهترین روش برای ساخت ویدئوهای آموزشی و درسی برای قبولی در کنکور هنر از درس خلاقیت موسیقی غافل نشوید گفتگو با استاد تشریحات به بهانه روز حیوانات آزمایشگاهی دلایل اهمیت استفاده از فیلم آموزشی از زبان کاربران رهپویان استفاده از ویدئو و دی وی دی آموزشی برای یادگیری بیشتر