بابک ندرخانی مدیرعامل موسسه رهپویان دانش و اندیشه خلاق در گفتگو با خبرگزاری ایرنا: صدور مجوز برای تولیدات فضای مجازی با توجه به بروزسانی لحظهای محتوا در این فضا به تنهایی از عهده صدا و سیما خارج است.
خبرگزاری ایرنا| چندی پیش رییس قوه قضاییه طی بخشنامهای عنوان کرد که باید تمامی تولید کنندگان محتوای فراگیر صوت و تصویر در کشور از سازمان صدا وسیما مجوز دریافت کنند، اما اندکی بعد رییس جمهور در پاراف این بخشنامه عنوان کرد، «احتراما اینگونه امور در حوزه مرتبط به شورای عالی فضای مجازی است».
عضو انجمن ناشران دیجیتال معتقد است این بخشنامه ابهاماتی دارد که باید به آن پرداخته شود.
به گزارش روابط عمومی فدراسیون فناوری، اطلاعات و ارتباطات (فاوا)، پس از انتشار این بخشنامه و پاسخ رییس جمهوری سوالات فراوانی در این زمینه مطرح شد مبنی بر اینکه دقیقا جایگاه قانونگذاری برای مجوزهای تولید محتوای چند رسانهای از جمله صوت و تصویر فراگیر کجاست و تاکنون فعالان این حوزه با چه شرایطی کار میکردند که اکنون باید مجوزهای خود را از صدا و سیما دریافت کنند.
بابک ندرخانی عضو انجمن ناشران دیجیتال و فعال حوزه تولید محتوای دیجیتال در این خصوص گفت: بخشنامههایی که رییس قوه قضاییه، صادر کرد تنها مربوط به صوت و تصویر فراگیر است که شامل IPTV، تلویزیونهای اینترنتی و مجموعههایی که به صورت عمومی و قبل از اینکه محتوای آنها توسط ارشاد ممیزی شود، آن را منتشر میکنند.
ندرخانی در ادامه گفت: به نظر می رسد از آنجا که وزارت ارشاد متولی بررسی و صدور مجوز محصولات فرهنگی قبل از نشر است، در فضای اینترنت و فراگیر امکان اینکه قبل از نشر بتوان مجوز صادر کرد وجود ندارد. اکنون برای سریالهای خانگی یا فیلمهای سینمایی این کار صورت میگیرد، اما وقتی که بنا باشد یک سامانه وجود داشته باشد که هرلحظه یک محتوا در آن ارایه شود نظارت بر آن عملا تبدیل به ممیزی پس از نشر میشود که مشابه همان رویهای است که اکنون در مطبوعات انجام میشود. به نظر میرسد که بخشنامه رییس قوه قضاییه نیز در چارچوب همین امر است که باید تولیدکنندگان فراگیر صوت و تصویر مجوزهای خود را از صدا و سیما دریافت کنند.
وی در خصوص ابهامهای این بخشنامه گفت: نکتهای که وجود دارد این است که قوه قضاییه اصولا جایگاه قانونگذاری ندارد چرا که این قانون باید ابتدا توسط مجلس بررسی و تصویب شود، سپس قوه مجریه آن را اجرایی کند و پس از آن قوه قضاییه به تخلفات احتمالی رسیدگی کند.
ندرخانی در خصوص جایگاه صدا و سیما نیز گفت: البته نباید این نکته را فراموش کرد که صدا و سیما خود را یک نهاد فراقوهای میداند و پاسخگو به هیچ یک از قوای سه گانه نیست و در نهایت برای بودجه به مجلس یا دولت مراجعه میکند، با این حال اگر صدا و سیما بنا است مجوزی صادر کند، باید این جایگاه را از مجلس دریافت کند.
وی ادامه داد: اگر این موضوع تبدیل به قانون شود همگی ملزم به رعایت آن هستند، البته چنین قوانینی نیاز به کار جدی کارشناسی دارد و نمیتوان به راحتی در خصوص آن تصمیم گرفت. اما متاسفانه در کشور برخی دستگاهها بخشنامههایی صادر میکنند که تبدیل به قانون میشود، در صورتی که هر بخشنامهای قابلیت تبدیل شدن به قانون را ندارد؛ بنابراین اگر بنا است قوه قضاییه تخلفی را در این زمینه بررسی کند باید ابتدا اعلام کند از کدام قانون مورد تصویب مجلس شورای اسلامی تخطی شده است و نیاز به بررسی دارد، متاسفانه برای این موضوع قانون مشخصی وجود ندارد و در چنین شرایطی تخلفی هم نباید برای آن در نظر گرفت.
این عضو انجمن ناشران دیجیتال همچنین گفت: موضوع تلویزیونهای اینترنتی و صوت و تصویر در فضای فراگیر یک موضوع جدید است و به دلیل فراگیرشدن این موضوع در ایران و بهروز شدن هر لحظه محتوا در فضای مجازی و رسانههای دیجیتال، این کار به تنهایی از عهده سازمان صدا و سیما برنمیآید بلکه یک کار بین بخشی است.
وی در خصوص نحوه دریافت مجوزهای IPTV و تلویزیونهای اینترنتی نیز گفت: این شرکتها با رقمهای بسیار هنگفتی مجوزهایی را از صدا و سیما دریافت کردند و متاسفانه به دلیل آیندهپژوهی غلط متوجه نشدند که عمر IPTV در ایران کمتر از ۱۰ سال است و اکنون شاهد پایان آن هستیم، در حال حاضر تلویزیونهای اینترنتی وارد کار شدهاند که مجوزشان را از ارشاد گرفتهاند و اگر بنا به اجرایی شدن بخشنامه جدید قوه قضاییه باشد، باید اینها نیز مجوز خود را از صدا و سیما دریافت کنند، اما نکته ابهام آفرینی که در این بین وجود دارد، این است که اگر بناست مجوزها در انحصار صدا و سیما قرار گیرد، آیا قانونی مشخص برای هزینه دریافت مجوز از سازمان صدا و سیما وجود دارد؟
ندرخانی با اشاره به سرنوشت نرمافزارهای تولید و انتشار محتوای صوتی و تصویری افزود: این موضوع را باید از دو جنبه نگاه کرد، یکسری از این نرمافزارها، پلتفرم هستند که از جمله آن میتوان به فیدیبو یا طاقچه اشاره کرد، اینها محتواهایی را منتشر می کنند که از ارشاد مجوز دارند اما پادکستهایی که از جنس انتشار محتوای صوتی به شکل فراگیر است، طبق این بخشنامه باید از صدا و سیما مجوز دریافت کنند، البته واقعا ابعاد این مجوز و این دستورالعمل هنوز روشن نیست و به نظر میرسد باید توضیح و تشریح بهتری در خصوص این آیین نامه صورت میگرفت.
ندرخانی همچنین در خصوص پاراف بخشنامه رییس قوه قضاییه توسط رییس جمهوری عنوان کرد: استنباط بنده از پاراف این است که آقای روحانی به صورت تلویحی عنوان کرده که دولت و قوه قضاییه در جایگاه قانونگذاری نیستند و آن را به شورای عالی فضای مجازی به عنوان نهاد فرا قوهای ارجاع داده است که همه دستگاهها موظف به اجرای دستورالعمل های آن هستند. دلیل این ارجاع هم آن است که شورا به شکل تخصصی در حال کار بر روی این حوزه است و این معقولترین پاسخی بوده که رییس جمهوری میتوانست به این بخشنامه دهد. (لینک مصاحبه در ایرنا)
دیگر مصاحبههای بابک ندرخانی با اصحاب رسانه:
